Toskania to jeden z najpiękniejszych regionów Włoch, który zachwyca nie tylko malowniczymi winnicami i średniowiecznymi miasteczkami, ale również zapierającymi dech w piersiach górskimi krajobrazami. Choć wielu turystów kojarzy ten region głównie z łagodnymi wzgórzami, Toskania oferuje również liczne atrakcje górskie, które warto odkryć podczas podróży. W niniejszym artykule przedstawimy najciekawsze miejsca w górskiej części Toskanii, które z pewnością zachwycą miłośników aktywnego wypoczynku i pięknych widoków.
Góry Apuańskie – marmurowe serce Toskanii
Góry Apuańskie (Alpi Apuane) to pasmo górskie położone w północno-zachodniej części Toskanii, znane przede wszystkim z cennych złóż marmuru. To właśnie stąd pochodzi słynny biały marmur z Carrary, z którego Michał Anioł tworzył swoje najwspanialsze rzeźby, w tym kultową rzeźbę Dawida.
Jedną z największych atrakcji tego regionu są kamieniołomy marmuru w Carrarze, które można zwiedzać z przewodnikiem. Podczas takiej wycieczki poznamy fascynującą historię wydobycia tego szlachetnego kamienia, zobaczymy imponujące ściany białego marmuru oraz dowiemy się, jak przez wieki transportowano ogromne bloki skalne z gór nad morze.
Góry Apuańskie oferują również wspaniałe możliwości dla miłośników turystyki pieszej. Warto wybrać się na szlak prowadzący na szczyt Monte Pisanino (1946 m n.p.m.), najwyższą górę pasma, skąd rozciąga się spektakularny widok na błękitne wybrzeże Morza Liguryjskiego oraz majestatyczne otaczające pasma górskie.
Góry Apuańskie są częścią Parku Regionalnego Alpi Apuane, utworzonego w 1985 roku w celu ochrony unikalnego ekosystemu tego obszaru. Park słynie z wyjątkowej różnorodności biologicznej i geologicznej.
Park Narodowy Appennino Tosco-Emiliano
Na granicy Toskanii i Emilii-Romanii znajduje się Park Narodowy Appennino Tosco-Emiliano, obejmujący najwyższe partie Apeninów Północnych. To prawdziwy raj dla miłośników dzikiej przyrody i aktywnego wypoczynku, gdzie można spotkać wilki, orły oraz rzadkie gatunki roślin alpejskich.
Najwyższym szczytem parku jest Monte Cimone (2165 m n.p.m.), który zimą zamienia się w popularne centrum narciarskie z ponad 50 km tras zjazdowych. Latem natomiast szczyt przyciąga turystów spektakularnymi widokami – przy dobrej pogodzie można stąd zobaczyć zarówno Morze Adriatyckie, jak i Morze Liguryjskie, a nawet odległe Alpy i Korsykę.
W parku warto odwiedzić również jezioro Lago Santo – malowniczo położony akwen na wysokości 1501 m n.p.m., otoczony bukowymi lasami. To idealne miejsce na piknik i punkt startowy wielu górskich wędrówek. Krystalicznie czysta woda jeziora odbija otaczające je szczyty, tworząc zapierające dech w piersiach widoki.
Szlaki trekkingowe i możliwości aktywnego wypoczynku
Park przecina gęsta sieć szlaków trekkingowych o różnym stopniu trudności. Jednym z najpopularniejszych jest GEA (Grande Escursione Appenninica) – długodystansowy szlak biegnący grzbietem Apeninów przez całą Toskanię. Trasa ta oferuje niezapomniane widoki i prowadzi przez najbardziej dzikie i malownicze zakątki regionu.
Miłośnicy kolarstwa górskiego znajdą tu liczne trasy MTB, które prowadzą przez stare drogi leśne i ścieżki pasterskie. Zimą można korzystać z kilku ośrodków narciarskich, z których największy znajduje się właśnie na zboczach Monte Cimone, oferując zarówno trasy dla początkujących, jak i zaawansowanych narciarzy.
Monte Amiata – wygasły wulkan
W południowej części Toskanii wznosi się majestatyczny Monte Amiata (1738 m n.p.m.) – wygasły wulkan, który jest jednocześnie najwyższym szczytem tej części regionu. Góra ta od wieków odgrywa ważną rolę w lokalnej kulturze i gospodarce, będąc źródłem surowców, wody i inspiracji dla okolicznych mieszkańców.
Monte Amiata słynie przede wszystkim z gęstych lasów kasztanowych, które jesienią mienią się wszystkimi odcieniami czerwieni i złota, tworząc bajkowy krajobraz. Kasztany są ważnym elementem lokalnej kuchni – warto spróbować tradycyjnych potraw na bazie mąki kasztanowej, takich jak castagnaccio (rodzaj ciasta z rodzynkami i orzechami pinii) czy polenta o wyjątkowym, słodkawym smaku.
Zimą Monte Amiata zamienia się w popularny ośrodek narciarski, oferujący kilkanaście tras o łącznej długości około 20 km. Łagodne stoki są idealne dla rodzin z dziećmi i początkujących narciarzy. Latem natomiast góra przyciąga turystów chłodniejszym klimatem, będącym ukojeniem w czasie upalnych toskańskich dni, gdy temperatury w dolinach przekraczają 35 stopni.
Źródła termalne u podnóża Monte Amiata
U podnóża Monte Amiata znajduje się kilka miejscowości słynących ze źródeł termalnych. Najbardziej znane to Bagni San Filippo z charakterystycznymi białymi formacjami wapiennymi, tworzącymi naturalne baseny, w których można się kąpać, oraz Bagno Vignoni z unikalnym głównym placem wypełnionym wodą termalną – historycznym basenem, który służył już średniowiecznym pielgrzymom.
Wody termalne Monte Amiata zawierają związki siarki, wapnia i magnezu, dzięki czemu mają właściwości lecznicze, szczególnie w przypadku dolegliwości reumatycznych i skórnych. Lokalne uzdrowiska oferują szereg zabiegów wykorzystujących te naturalne bogactwa.
Casentino – górskie lasy i duchowe sanktuaria
Dolina Casentino, położona we wschodniej części Toskanii, to obszar górski słynący z rozległych lasów i ważnych miejsc duchowych. Znaczna część tego obszaru objęta jest ochroną w ramach Parku Narodowego Foreste Casentinesi, który chroni jedne z najstarszych i najlepiej zachowanych lasów we Włoszech.
Jedną z największych atrakcji tego regionu jest sanktuarium La Verna – klasztor franciszkański położony na stromym zboczu góry Penna. To właśnie tutaj, według tradycji, św. Franciszek z Asyżu otrzymał stygmaty w 1224 roku. Kompleks klasztorny, otoczony majestatycznymi lasami bukowymi, oferuje nie tylko duchowe przeżycia, ale również wspaniałe widoki na dolinę Casentino. Cisza i spokój tego miejsca sprzyjają kontemplacji i oderwaniu się od codziennego zgiełku.
Innym ważnym miejscem duchowym jest erem Camaldoli – klasztor założony w XI wieku przez św. Romualda. Składa się on z dwóch części: klasztoru położonego niżej i pustelni ukrytej głęboko w lesie. Mnisi z Camaldoli od wieków zajmują się zrównoważoną gospodarką leśną, dzięki czemu okoliczne lasy należą do najlepiej zachowanych w całych Włoszech. Warto odwiedzić zabytkową aptekę klasztorną, gdzie mnisi od stuleci wytwarzają naturalne leki i kosmetyki na bazie ziół.
Praktyczne wskazówki dla odwiedzających górską Toskanię
Planując wycieczkę w górskie rejony Toskanii, warto pamiętać o kilku istotnych kwestiach:
- Najlepszy czas na wizytę: późna wiosna (maj-czerwiec) oraz wczesna jesień (wrzesień-październik), kiedy temperatury są przyjemne, a krajobrazy najpiękniejsze. Wiosną góry pokryte są kwiatami, a jesienią lasy mienią się złotem i czerwienią.
- Transport: do wielu górskich miejscowości dociera komunikacja publiczna, jednak do pełnej eksploracji regionu warto wypożyczyć samochód. Drogi górskie są kręte, ale dobrze utrzymane i oferują spektakularne widoki.
- Zakwaterowanie: w górskich rejonach Toskanii popularne są agroturystyki (wł. agriturismo), oferujące autentyczne doświadczenie wiejskiego życia. Często serwują one posiłki przygotowane z produktów pochodzących z własnego gospodarstwa.
- Wyposażenie: nawet latem w wyższych partiach gór może być chłodno, dlatego warto zabrać cieplejszą odzież i odpowiednie buty trekkingowe. Pogoda w górach może zmieniać się szybko, więc niezbędna jest również kurtka przeciwdeszczowa.
- Lokalna kuchnia: górskie rejony Toskanii słyną z potraw na bazie grzybów, kasztanów i dziczyzny – koniecznie trzeba ich spróbować! Szczególnie warto skosztować pappardelle al ragù di cinghiale (makaron z sosem z dzika) oraz zupę z porcini.
Górska Toskania to fascynujący region, który oferuje zupełnie inne doświadczenia niż popularne toskańskie miasta i winnice. Dzięki połączeniu pięknej przyrody, bogatej historii i kultury oraz znakomitej kuchni, stanowi idealny cel podróży dla osób poszukujących autentycznych wrażeń z dala od utartych szlaków turystycznych. Niezależnie od tego, czy jesteś miłośnikiem aktywnego wypoczynku, pasjonatem historii, czy po prostu szukasz spokoju i pięknych widoków, górska Toskania z pewnością spełni Twoje oczekiwania i pozostawi niezapomniane wspomnienia.